International Plastic Bag Free Day  |   दरवर्षी, जगभरात अब्जावधी प्लास्टिक पिशव्या (Plastic Bags) घेतल्या जातात आणि टाकून दिल्या जातात. ज्यामुळे पर्यावरणाची लक्षणीय (Environment Harming) हानी होते.  प्लॅस्टिक प्रदूषणामुळे (Plastic Pollution) आपल्या परिसंस्था (Ecosystem), वन्यजीव (Wild Life) आणि मानवी आरोग्याला (Human Health) गंभीर धोका निर्माण झाला आहे.  या समस्येकडे लक्ष देण्याची निकड ओळखून आंतरराष्ट्रीय समुदायाने आंतरराष्ट्रीय प्लास्टिक पिशवी मुक्त दिनाची (International Plastic Bag Free Day) स्थापना केली.  3 जुलै रोजी साजरा होणारा हा वार्षिक कार्यक्रम प्लास्टिक पिशवीचा वापर कमी करण्याच्या गरजेची जागतिक आठवण म्हणून काम करतो आणि व्यक्ती, व्यवसाय आणि सरकारांना अधिक टिकाऊ भविष्यासाठी कृती करण्यास प्रोत्साहित करतो. (International Plastic Bag Free Day)

 प्लास्टिक पिशव्या समस्या: (The Plastic Bag Problem)

 प्लास्टिक पिशव्या आपल्या दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग बनल्या आहेत.  ते हलके, सोयीस्कर आणि सहज उपलब्ध आहेत.  तथापि, त्यांच्या डिस्पोजेबल स्वभावामुळे त्यांना पर्यावरणाची मोठी चिंता वाटते.  प्लॅस्टिक पिशव्या नॉन-बायोडिग्रेडेबल असतात आणि शेकडो वर्षे पर्यावरणात टिकून राहू शकतात.  जेव्हा अयोग्यरित्या विल्हेवाट लावली जाते, तेव्हा ते बहुतेकदा लँडफिल्स, जलकुंभांमध्ये संपतात किंवा वाऱ्याद्वारे वाहून जातात, शेवटी आपल्या ग्रहाला प्रदूषित करणाऱ्या प्लास्टिकच्या कचऱ्याच्या मोठ्या प्रमाणात योगदान देतात.

प्लास्टिक पिशव्यांचे पर्यावरणावर होणारे परिणाम अनेक पटींनी होतात.  अंतर्ग्रहण आणि अडकल्यामुळे सागरी जीवांना प्रचंड त्रास होतो.  समुद्री कासव, डॉल्फिन, समुद्री पक्षी आणि इतर सागरी प्राणी अन्न म्हणून प्लास्टिकच्या पिशव्या चुकीच्या पद्धतीने वापरतात, ज्यामुळे घातक परिणाम होतात.  याव्यतिरिक्त, प्लास्टिकच्या पिशव्या आपल्या महासागरांमध्ये मोठ्या कचऱ्याच्या पॅचच्या निर्मितीमध्ये योगदान देतात, ज्यामुळे सागरी परिसंस्थेवर नकारात्मक परिणाम होतो आणि नैसर्गिक संतुलन बिघडते.

 सागरी पर्यावरणाच्या पलीकडे प्लास्टिकच्या पिशव्या पार्थिव परिसंस्थेलाही हानी पोहोचवतात.  ते ड्रेनेज सिस्टीम बंद करतात, ज्यामुळे पूर आणि जल प्रदूषण वाढते.  प्लॅस्टिकच्या कचऱ्यामुळे विषारी रसायने जमिनीत जातात, ज्यामुळे झाडांच्या वाढीवर आणि जमिनीच्या सुपीकतेवर नकारात्मक परिणाम होतो.  नैसर्गिक लँडस्केपमध्ये प्लॅस्टिक पिशव्यांमुळे होणारा दृश्‍य बिघडल्याने आपल्या सभोवतालचे सौंदर्य कमी होते आणि पर्यटनाची क्षमता कमी होते.

 आंतरराष्ट्रीय प्लास्टिक पिशव्या मुक्त दिवसाचे महत्त्व: (The Importance of International Plastic Bag Free Day) 

 आंतरराष्ट्रीय प्लास्टिक पिशव्या मुक्त दिवस आपल्या पर्यावरणावर प्लास्टिक पिशव्यांचा प्रभाव याबद्दल जागरूकता वाढवून बदलासाठी उत्प्रेरक म्हणून काम करतो.  हे व्यक्ती, समुदाय, व्यवसाय आणि धोरणकर्त्यांना प्लास्टिक पिशवीचा वापर कमी करण्याच्या दिशेने सक्रिय पावले उचलण्यासाठी प्रोत्साहित करते.

 पर्यायांना प्रोत्साहन देणे: 

 हा दिवस प्लास्टिक पिशव्यांसाठी पर्यावरणपूरक पर्यायांचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहित करतो.  कापूस किंवा ताग यांसारख्या नैसर्गिक तंतूंनी बनवलेल्या पुन्हा वापरता येण्याजोग्या पिशव्या उत्कृष्ट पर्याय आहेत.  या पिशव्या टिकाऊ, बायोडिग्रेडेबल आहेत आणि वारंवार वापरल्या जाऊ शकतात, ज्यामुळे एकेरी वापरल्या जाणार्‍या प्लास्टिक पिशव्यांची गरज लक्षणीयरीत्या कमी होते.  शिवाय, कागदी पिशव्या किंवा वनस्पती-आधारित सामग्रीपासून बनवलेल्या कंपोस्टेबल पिशव्या वापरण्यास प्रोत्साहन देणे देखील एक टिकाऊ निवड असू शकते.

 वैधानिक उपाय: 

प्लॅस्टिक पिशवीचा वापर कमी करण्यासाठी सरकारे महत्त्वाची भूमिका बजावतात.  अनेक देश आणि शहरांनी यापूर्वीच प्लास्टिक पिशव्या प्रतिबंधित किंवा बंदी घालण्यासाठी नियम लागू केले आहेत.  आंतरराष्ट्रीय प्लॅस्टिक पिशवी मुक्त दिवस मजबूत धोरणांसाठी समर्थन करण्याची आणि अशा उपाययोजनांच्या महत्त्वाबद्दल जागरूकता वाढवण्याची संधी देते.  शुल्क लादून, पुनर्वापराच्या उपक्रमांना चालना देऊन किंवा पूर्णपणे बंदी लागू करून, सरकार प्लास्टिक पिशवीच्या समस्येचा प्रभावीपणे सामना करू शकते.

 वैयक्तिक जबाबदारी: (Individual Responsibility) 

 सरकार आणि व्यवसाय यांची महत्त्वपूर्ण भूमिका असताना, व्यक्तींमध्येही फरक करण्याची शक्ती असते.  आंतरराष्ट्रीय प्लॅस्टिक पिशवी मुक्त दिन व्यक्तींना एकेरी वापरल्या जाणार्‍या प्लास्टिक पिशव्या नाकारण्यासाठी जाणीवपूर्वक प्रयत्न करण्यास प्रोत्साहित करतो.  पुन्हा वापरता येण्याजोग्या पिशव्या घेऊन, आपण आपला पर्यावरणीय पाऊलखुणा कमी करू शकतो आणि इतरांनी अनुसरण करण्यासाठी एक उदाहरण ठेवू शकतो.  याव्यतिरिक्त, आमच्या समुदायांमध्ये, शाळांमध्ये आणि कामाच्या ठिकाणी जागरुकता पसरवण्यामुळे टिकाऊपणाची संस्कृती वाढविण्यात मदत होऊ शकते.

 निष्कर्ष: आंतरराष्ट्रीय प्लॅस्टिक पिशवी मुक्त दिवस हा एक स्मरणपत्र आहे की आपण सर्वजण भावी पिढ्यांसाठी आपल्या ग्रहाचे जतन करण्याची जबाबदारी सामायिक करतो.  प्लॅस्टिक पिशवीचा वापर कमी करून, आम्ही प्लॅस्टिक प्रदूषणाचे पर्यावरणीय परिणाम लक्षणीयरीत्या कमी करू शकतो.  या दिवसाचा उपयोग आपल्या दैनंदिन सवयींवर चिंतन करण्याची आणि शाश्वत निवडी करण्यासाठी वचनबद्ध करण्याची संधी म्हणून करूया.  एकत्रितपणे, आम्ही एक स्वच्छ, निरोगी आणि अधिक टिकाऊ जग तयार करू शकतो.

——

Article Title | International Plastic Bag Free Day | International Plastic Bag Free Day: What is our responsibility in stepping towards a sustainable future?