स्वारगेट-कात्रज भूमिगत मेट्रो

 पुणे.  शहरात वनाज ते रामवाडी आणि पिंपरी ते स्वारगेट मेट्रो मार्गाचे काम वेगाने सुरू आहे.  मेट्रोचा दुसरा मार्ग म्हणजे पिंपरी ते स्वारगेटपर्यंत विस्तार करण्याची मागणी होती.  हा मार्ग निगडी ते कात्रज असावा, अशी मागणी केली जात होती.  त्यानुसार महामेट्रोला विविध प्रस्ताव देण्यात आले.  नुकतेच पिंपरी-चिंचवड महापालिकेने महामेट्रोला पिंपरी ते निगडी या मेट्रो मार्गासाठी डीपीआर तयार करण्याचा प्रस्ताव दिला होता.  त्यानंतर स्वारगेट ते कात्रज या मेट्रो मार्गासाठी डीपीआर तयार करण्यासाठी पुणे महापालिकेने महामेट्रोला प्रस्ताव दिला होता.  त्यासाठी निधी देण्याची तयारीही पालिका प्रशासनाने दाखवली होती.  नुकताच हा डीपीआर पूर्ण झाला आहे.  त्यानुसार आता स्वारगेट ते कात्रज ही मेट्रो पूर्णपणे भूमिगत होईल.  हा मार्ग एकूण 6 किमीचा असेल.  त्याचा डीपीआर महामेट्रोने तयार केला आहे.  तो पालिकेकडे सादर करण्यात आला आहे.  यासाठी एकूण 4 हजार 283 कोटींचा खर्च करण्यात येणार आहे.  यानुसार आता महापालिकेचा हिस्सा 233 कोटी 75 लाख होता.  परंतु मनपाचा हिस्सा 15%पर्यंत वाढवण्यात आला आहे.  म्हणजेच आता पालिकेला 733 कोटी 85 लाख द्यावे लागतील.  हे निश्चित आहे की पालिकेवर 500 कोटींचा अतिरिक्त बोजा आला आहे.  यासंबंधीचा प्रस्ताव प्रशासनाने मंजुरीसाठी स्थायी समितीच्या माध्यामतून मुख्य सभेसमोर ठेवला होता.  बुधवारी यावर चर्चा झाली आणि मंजुरी देण्यात आली.

 पुणे मेट्रोच्या पिंपरी-चिंचवड ते स्वारगेट मार्गावर असलेले मेट्रोका भूमिगत स्टेशन स्वारगेट परिसरात प्रस्तावित करण्यात आले आहे.  स्वारगेट परिसरातून राज्याच्या विविध भागात जाणाऱ्या एसटींची संख्याही मोठी आहे.  यासह, शहराचे जीवनदायी पीएमपीचे मुख्य बस डेपो देखील स्वारगेट परिसरात आहे.  यामुळे, मेट्रो, राज्य परिवहन महामंडळ (एसटी) बस आणि पुणे महानगर परिवहन महामंडळ (पीएमपी) बस अशा सर्व सार्वजनिक सेवांना एकच व्यासपीठ देण्यासाठी स्वारगेट परिसरात ‘एकात्मिक हब’ ही संकल्पना पुढे आणली गेली.  सरकारने या कामाला गती देण्याचे संकेत दिले होते आणि त्यांनी त्यांचे थेट काम येत्या 6 महिन्यांत सुरू करण्याच्या सूचनाही दिल्या होत्या.  यानुसार, महामेट्रोकडून यासाठी जागा शोधली जात होती.  यापूर्वी,  पिंपरी नगरपालिकेने पिंपरी ते निगडी पर्यंतचा मार्ग वाढवण्यास आणि संबंधित डीपीआर तयार करण्यास सांगितले होते.  दोन्ही नगरपालिकांनी निधी देण्याची तयारी दाखवली आहे.

 पहिल्या प्रस्तावानुसार स्वारगेट ते कात्रज ही मेट्रो पूर्णपणे भूमिगत असेल.  हा मार्ग एकूण 6 किमीचा असेल.  त्याचा डीपीआर महामेट्रोने तयार केला आहे.  तो पालिकेकडे सादर करण्यात आला आहे.  यानुसार, येथे जमीन संपादित करण्यासाठी आणि विस्कळीत झालेल्यांचे पुनर्वसन करण्यासाठी एकूण 4 हजार 283 कोटी रुपये खर्च येणार होता. यातून महापालिकेचा हिस्सा सुमारे 233 कोटी 75 लाख होता.  यापैकी 2 हजार 381 कोटी कर्ज घेतले जाणार होते. 584 कोटी प्रत्येकी केंद्र आणि राज्य सरकार घेईल.  असे ठरले होते.  पण आता केंद्र सरकार 15% हिस्सा म्हणजेच 584 कोटी देण्यास तयार नाही.  केंद्राकडून फक्त 10% म्हणजेच 323 कोटी दिले जातील.  उर्वरित रक्कम पालिकेला द्यावी लागेल.  तसेच भूसंपादन आणि जमिनीची किंमत पालिकेला द्यावी लागेल.  आता एकूण 733 कोटी 85 लाख द्यावे लागतील.  यापूर्वी 233 कोटी 75 लाख दिले जाणार होते.  पण आता महापालिकेला 500 कोटींचा अतिरिक्त भार मिळाला आहे.  आधीच कोरोनामुळे महापालिका आर्थिक संकटाला सामोरे जात आहे.  अशा परिस्थितीत आता नवीन संकट आले आहे.

स्वारगेट ते कात्रज या विस्तारीत भुयारी मेट्रो मार्गाच्या कामासाठी महापालिकेचा हिस्सा म्हणून ७३३.८५ कोटी रुपयांच्या खर्चाचा प्रस्ताव सर्वसाधारण सभेत एकमताने मान्य करण्यात आला. पुणेकरांना सक्षम सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्था उपलब्ध करून देऊ असा शब्द भाजपने दिला होता. हा प्रकल्प पूर्ण झाल्यानंतर दक्षिण पुण्यातील नागरिकांना मोठा फायदा होणार आहे. याबरोबरच हिंजवडी ते शिवाजीनगर मेट्रो प्रकल्पात अंशत: बदल तसेच सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ चौक उड्डाणपूल संरचना बदल खर्च हे दोन्ही प्रस्ताव देखील सर्वसाधारण सभेत मान्य करण्यात आले.

       गणेश बिडकर, सभागृह नेता, पुणे महानगरपालिका