पुणे मेट्रोला निरंतर वीजपुरवठा मिळत राहील असे नियोजन
पुणे मेट्रोसाठी लागणारी वीजपुरवठा (Power Supply & Tration) विषयक कामे पूर्ण
पुणे मेट्रोसाठी जागतिक दर्जाच्या ट्रकशन आणि पॉवर सप्लाय यंत्रणा बसविण्यात आल्या आहेत. त्यामुळे पुणे मेट्रोला निरंतर वीजपुरवठा मिळत राहील असे नियोजन करण्यात आले आहे. अशी माहिती महामेट्रोचे व्यवस्थापकीय संचालक डॉ. ब्रिजेश दीक्षित यांनी दिली.
मेट्रो ट्रेन हि विजेवर चालते आणि त्यामुळे हि पर्यावरण पूरक अशी शहरी वाहतूक व्यवस्था आहे. मेट्रो ट्रेन चालवण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर विजेची गरज पडते. मेट्रोसाठी विनाव्यत्यय वीजपुरवठा संबंधी संरचनात्मक कामे करणे हे एक आव्हानात्मक काम आहे. येत्या काही काळात मोठ्याप्रमाणावर प्रवासी मेट्रोने प्रवास करतील त्यामुळे सतरा ते आठरा तास मेट्रो सेवेसाठी निरंतर वीजपुरवठा करणे व त्यासंबंधीच्या उपकारणांची उभारणी करणे हे अत्यंत्य महत्वाचे काम आहे.
नुकतेच पुणेमेट्रोने संपूर्ण ३३ किमी मार्गावर मेट्रो चालवण्यासाठी आवश्यक असलेले वीजपुरवठ्याचे काम पूर्ण केले आहे. निरंतर वीजपुरवठा करण्यासाठी मेट्रोने म.रा.वि.वि.क. (महाराष्ट्र राज्य विद्युत वितरण कंपनी) यांच्याकडून तीन ग्रीड मधून वीजपुरवठा घेतला आहे. त्याला रिसीव्हींग सब स्टेशन (RSS) असे म्हणतात. पिंपरी-चिंचवड स्थानक येथील रिसीव्हींग सब स्टेशनसाठी चिंचवड ग्रीड, रेंजहील रिसीव्हींग सब स्टेशनसाठी गणेशखिंड ग्रीड आणि वनाझ रिसीव्हींग सब स्टेशनसाठी पर्वती ग्रीड मधून वीजपुरवठा घेण्यात आला आहे. यासाठी ५ ते ६ किमी लांबीच्या १३३ KV क्षमतेच्या विद्युत केबल अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून टाकण्यात आल्या आहेत. यामुळे एक ग्रीडमध्ये काही तांत्रिक बिघाड झाल्यास दुसऱ्या ग्रीड मधून विद्युत पुरवठा देऊन मेट्रोची सेवा चालू ठेवणे शक्य होणार आहे. रेंजहील येथील रिसीव्हींग सब स्टेशन हे मेट्रोच्या दोन्ही मार्गिकांना (कॉरिडॉर) एकाचवेळी विद्युत पुरवठा करूशकेल अश्या क्षमतेचे बांधण्यात आले आहे.
प्रत्येक रिसीव्हींग सब स्टेशनमध्ये चार रोहित्रे (ट्रान्सफॉर्मर) लावण्यात आले असून १३२ kv विद्युत पुरवठ्याचे २५ kv, २५ kv, ३३ kv, ३३ kv अश्या प्रकारे स्टेपडाऊन करण्यात आले आहे. २५ kv वीजपुरवठा हा ट्रॅक्शनसाठी वापरण्यात येतो व त्याची फीड ट्रेनच्या वरील विद्युत तारांमध्ये (OHE) सोडण्यात आली आहे. तर ३३ kv चा विद्युत पुरवठा सर्व मेट्रो स्थानकांना देण्यात आला आहे. त्यासाठी संपूर्ण ३३ किमी मार्गावर ३३ kv क्षमतेच्या विद्युत केबल टाकण्यात आल्या आहेत. प्रत्येक स्थानकात एक ऑग्झ्यालरी सब स्टेशन (ASS) बांधण्यात आलेले आहे. ऑग्झ्यालरी सब स्टेशनद्वारा उद्वाहक (लिफ्ट), सरकते जिने (एस्किलेटर), वातानुकूलित यंत्रणा (AC) आणि स्थानकातील विद्युत यंत्रणा यासाठी हा विद्युत पुरवठा करण्यात येतो.
पुणे मेट्रोने मोठ्या प्रमाणावर सोलर वीजनिर्मीती करण्याचे नियोजित केले आहे. प्रत्येक स्थानकाच्या छतावर आणि इमारतींच्या छतावर सोलर वीजनिर्मिती संच बसविण्यात आले आहेत. याद्वारे ११ मेगा वॅट इतकी सौर वीजनिर्मिती करणे शक्य होणार आहे. सौर निर्मित ऊर्जेचे इंटिग्रेशन पावर सप्लाय सिस्टमशी करण्यात आले आहे. त्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर ऊर्जेची बचत होणार आहे.
सर्व रिसीव्हींग सब स्टेशन, ऑग्झ्यालरी सब स्टेशन आणि OHE यांच्या नियंत्रणासाठी SCADA प्रणाली बसविण्यात आली आहे. या SCADA प्रणालीद्वारे संपूर्ण ट्रकशन आणि पॉवर सप्लाय प्रणालीचे नियंत्रण करता येते. SCADA प्रणालीचा मुख्य संगणक हा रेंजहील येथील OCC येथे स्थापित करण्यात आला आहे. OCC येथील डिस्प्ले वर संपूर्ण ट्रकशन आणि पॉवर सप्लायच्या संबंधीची माहिती ऑनलाईन दिसत असते. त्यामुळे त्याचे नियंत्रण करणे सहज शक्य होते.