Tag: Marathi Language
Marathi Language University | मराठी भाषा विद्यापीठ पुढील वर्षी जूनपासून सुरू करण्याचे नियोजन
| उच्च व तंत्र शिक्षण मंत्री चंद्रकांत पाटील
मुंबई | रिद्धपूर (जि.अमरावती) येथील मराठी भाषा विद्यापीठासाठी (Marathi Language University) विधिमंडळाच्या येत्या हिवाळी अधिवेशनात (Winter Session) विधेयक मंजूर करून पुढील वर्षीच्या जूनपासून मराठी भाषा विद्यापीठ सुरू करण्याचे नियोजन करण्यात येईल, असे राज्याचे उच्च व तंत्रशिक्षण, वस्त्रोद्योग, संसदीय कामकाज मंत्री चंद्रकांत पाटील (Chandrakant Patil) यांनी सांगितले.
रिद्धपूर (जि.अमरावती) येथील मराठी भाषा विद्यापीठ स्थापनेसाठी गठित करण्यात आलेल्या समितीने आज मंत्री श्री. पाटील यांच्या दालनात मराठी भाषा विद्यापीठ स्थापनेबाबतचा अहवाल सादर केला. त्यावेळी ते बोलत होते. यावेळी समितीचे अध्यक्ष डॉ. सदानंद मोरे, सदस्य प्राचार्य डॉ. दिलीप धोंडगे, डॉ. रमेश वरखेडे, डॉ. अविनाश आवलगावकर, श्री. कारंजेकर, उच्च व तंत्र शिक्षण विभागाचे प्रधान सचिव विकासचंद्र रस्तोगी, उच्च शिक्षण संचालक डॉ. शैलेश देवळाणकर आदी उपस्थित होते.
मंत्री श्री. पाटील म्हणाले की, मराठी भाषा विद्यापीठ सुरू व्हावे, अशी मागणी अनेक वर्षापासून होती. या मागणीचे महत्व लक्षात घेऊन शासनाने समितीचे गठन केले होते. समितीने दोन महिन्यांत आपला अहवाल पूर्ण केला आहे. हा अहवाल मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत सादर करण्यात येईल. मराठी भाषा विद्यापीठ स्थापनेचे ऐतिहासिक काम मार्गी लावल्याबद्दल त्यांनी समितीच्या सदस्यांचे आभार मानले. तसेच या मसुदा समितीचे रूपांतर मराठी भाषा विद्यापीठाच्या सल्लागार समितीत करावे.
मराठी भाषा विद्यापीठाच्या स्थापनेसाठी समितीचे यापुढेही सहकार्य राहील, असा विश्वास व्यक्त करीत मंत्री श्री. पाटील म्हणाले की, ऋद्धिपूर येथे लीळा चरित्र लिहिण्याबरोबरच मराठी भाषेतील ग्रंथ निर्मितीचे केंद्रही राहिले आहे. विद्यापीठाच्या माध्यमातून मराठी भाषेचे जतन आणि संवर्धन होईल, असेही त्यांनी सांगितले.
मराठी भाषा विद्यापीठात विविध ज्ञानशाखा, शिक्षणक्रम आणि अभ्यासक्रम राबविताना विद्यार्थी रोजगारक्षम होतील याचाही विचार करण्यात आला आहे. पारंपरिक विद्यापीठांपेक्षा मराठी भाषा विद्यापीठ महाराष्ट्राची संस्कृती, परंपरा वेगळेपण केंद्रस्थानी ठेऊन अभ्यासक्रमांच्या माध्यमातून संस्कृतीचे संवर्धन आणि जतन करण्यात येईल, असे समितीचे अध्यक्ष डॉ. मोरे यांनी सांगितले.
०००
Marathi Language Policy | मराठी भाषा धोरणाचा मसूदा शासनास सादर
| मराठी भाषा मंत्री दीपक केसरकर
Marathi Language Policy | महाराष्ट्र राज्याचे मराठी भाषा धोरण 2023 (Marathi Language Policy 2023) चा अंतिम मसूदा आज भाषा सल्लागार समितीने शासनास सादर केला आहे. मराठी भाषा मंत्री दीपक केसरकर (Marathi Language Minister Deepak Kesarkar) यांना भाषा सल्लागार समितीचे अध्यक्ष लक्ष्मीकांत देशमुख यांनी हा अहवाल सादर केला. (Marathi Language Policy)
मराठी भाषेचे (Marathi Bhasha) संवर्धन व्हावे, भाषेचा शिक्षणात, शासकीय कामकाजात अधिकाधिक वापर व्हावा यासाठी मराठी भाषेचे सर्वंकष धोरण तयार करण्यासाठी गठीत केलेल्या समितीने हा मसुदा तयार केला असून हे धोरण शासनातर्फे लवकरच जाहीर करणार असल्याची माहिती, मराठी भाषा मंत्री दीपक केसरकर यांनी दिली. (Marathi Bhasha Dhoran)
मराठी भाषा धोरणासाठी शासनाने पुढाकार घेतला असून मराठी भाषा अधिक लोकाभिमुख, रोजगाराभिमुख व्हावी यासाठी समितीने सूचना केल्या असल्याची माहिती समितीचे अध्यक्ष डॉ.लक्ष्मीकांत देशमुख यांनी दिली आहे.
महाराष्ट्र शासनाच्या मराठी भाषा विभागाच्या शासन निर्णयानुसार दिनांक 30 डिसेंबर 2021 रोजी भाषा सल्लागार समितीची पुनर्रचना करण्यात आली. या समितीला इतर अनेक महत्वाच्या कामांसोबत महाराष्ट्र राज्याचे साधारणपणे पुढील ’25 वर्षांचे मराठी भाषा धोरण ठरवणे’ हे काम अग्रक्रमाने करण्याचे निदेश दिले आहेत. हे धोरण सर्वंकष स्वरुपाचे व सर्व स्तरांवरील लोकव्यवहार, ज्ञान-अर्थ-प्रशासन आणि संवाद – संपर्क आणि अभिसरणासाठी उपयुक्त असेल असा विश्वास समितीने धोरणाच्या प्रास्ताविकेत व्यक्त केला आहे.
Maharashtra Diwas | महाराष्ट्र दिवस का साजरा केला जातो? काय आहे महत्व?
आजच्या युवा पिढीने मराठी भाषेला वैभवाच्या शिखरावर पोहोचवावे – डॉ. पुरुषोत्तम काळे
जिल्हा शिक्षण मंडळाच्या अण्णासाहेब वाघिरे महाविद्यालय, ओतूर, ता-जुन्नर, जि-पुणे येथे १४जानेवारी ते २८ जानेवारी २०२३ दरम्यान *मराठी भाषा संवर्धन पंधरवडा* महोत्सव आयोजित करण्यात आला. त्यानिमित्ताने महाविद्यालयात मराठी विभागाच्या वतीने विविध उपक्रमांचे आयोजन करण्यात आले.* *मराठी भाषेचे संवर्धन* या विषयावर निबंध लेखन स्पर्धा, स्वरचित *काव्य लेखन स्पर्धा, मराठी भाषेशी संबंधित. *घोषवाक्य लेखन स्पर्धा* ,*प्रश्नमंजुषा*, *मराठी हस्ताक्षर स्पर्धा.*,*भिंतीपत्रक- पोस्टर्स स्पर्धा*,*कथा अभिवाचन स्पर्धा”, काव्यवाचन स्पर्धा “मराठी भाषेचे संवर्धन” या विषयावर प्रा.डॉ.पुरुषोत्तम काळे(महाराष्ट्र साहित्य पत्रिका, संपादक) यांचे विशेष व्याख्यान शनिवार,दिनांक २८ जानेवारी २०२३ रोजी आयोजित करण्यात आले होते.
ते आपल्या व्याख्यानात म्हणाले,”मराठी ही एक अत्यंत प्रगल्भ भाषा आहे.तिचा इतिहास हा दोन हजार वर्षाचा आहे. मराठी भाषेत अभिजात ग्रंथांचा ठेवा आहे. अनेक बोली मिळून मराठी भाषेची निर्मिती झालीआहे. आजच्या युवा पिढीने मराठी भाषेला वैभवाच्या शिखरावर बसवावे. आज इंग्रजी माध्यमांच्या शाळेच्या दर्जांपेक्षा मराठी माध्यमांच्या शाळेचा दर्जा सरस आहे. महाराष्ट्राच्या महाराष्ट्राच्या मातीत आदर्शांचा फार मोठा ठेवा आहे तो सर्व मराठीत प्रतिबिंबित झाला आहे. जगातला सर्वात मोठा कवी म्हणून मला तुकाराम महाराज हे श्रेष्ठ वाटतात. मराठी भाषेत अनेक नीती मूल्यांचे शिक्षण आहे. मराठीच्या अस्तित्वावर जर कोणी प्रहार करण्याचा प्रयत्न करणार असेल तर मराठी माणूस तो कदापिही सहन करणार नाही कारण मराठी बाणा हा ताठ कण्यासारखा आहे.”
महाराष्ट्रीय पारंपरिक वेशभूषा स्पर्धेचे आयोजन करून महोत्सवाचा समारोप करण्यात आला. सदर कार्यक्रमाच्या अध्यक्षस्थानी महाविद्यालयाचे प्राचार्य डॉ.अभय खंडागळे होते. कार्यक्रमाचे प्रास्ताविक मराठी विभाग प्रमुख डॉ.वसंत गावडे यांनी केले, सदर कार्यक्रमासाठी महाविद्यालयाचे उपप्राचार्य डॉ.व्ही.एम.शिंदे, उपप्राचार्य डॉ.एस. एफ.ढाकणे, उपप्राचार्य,डॉ.के.डी.सोनावणे, डॉ. रमेश काशिदे हे मान्यवर उपस्थित होते . कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन कु.सृष्टी महाकाळ या विद्यार्थिनीने केले., प्रा.रोहिणी मदने यांनी पाहुण्यांचा परिचय करून दिला. कार्यक्रमाचे आभार डॉ. छाया तांबे यांनी मानले.
मराठी भाषेबाबत महापालिकेला “उशिरा सुचलेले शहाणपण”!
: सरकारच्या भाषा समितीचा दौरा पाहून तात्काळ नेमला मराठी भाषा अधिकारी
पुणे महानगरपालिकेत खात्यांतर्गत पत्रव्यवहार, नागरिकांसोबतचा पत्रव्यवहार, दैनंदिन कामकाज हे मुख्यत: मराठी भाषेतच आहे. पुणे महानगरपालिकेत मराठी भाषेचे जतन, प्रचार व प्रसार यासाठी उपक्रम/कार्यक्रम राबविणे, मराठी भाषा संवर्धनासाठी महानगरपालिका स्तरावर उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. याबाबत राज्य सरकारने देखील आदेश पारित केले होते. त्यानुसार या कामासाठी महापालिकेकडे मराठी भाषा अधिकारी असणे आवश्यक होते. मात्र महापालिकेत असा अधिकारीच नेमण्यात आलेला नव्हता. मात्र आता महापालिकेला उशिरा जाग आली आहे. पुणे महापालिका कार्यालयामधील कामकाजामध्ये करण्यात येणारा मराठी भाषेचा वापर, मराठी भाषेचा प्रसार व विकास करण्याकरिता महापालिका स्तरावरून राबवण्यात येणारे उपक्रम तसेच मराठी भाषा संवर्धनासाठी करण्यात येणाऱ्या उपाय योजना याबाबत राज्य विधान मंडळाच्या मराठी भाषा समितीचा दौरा महापालिकेत येत आहे. त्या अनुषंगाने समितीने विचारणा केली आहे कि महापालिकेत मराठी भाषा अधिकारी आहे का? मात्र असा अधिकारी महापालिकेने नियुक्त केलेला नाही. त्यानंतर तात्काळ महापालिकेने मराठी भाषा अधिकारी नियुक्त केला आहे. सद्य स्थितीत महापालिकेत मराठी भाषा संवर्धन समिती अस्तित्वात आहे. यानुसार थोडे फार कामकाज चालते. मात्र स्वतंत्र अधिकारी नेमण्यात आलेला नव्हता. तो आता नेमण्यात आला आहे. महापालिका अतिरिक्त आयुक्त रवींद्र बिनवडे यांनी हे आदेश जारी केले आहेत.
आशा राऊत, उप आयुक्त (मध्यवर्ती भांडार विभाग) यांची अधिनियमातील तरतुदीनुसार ‘मराठी भाषा अधिकारी’ म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे.
(ब) या अधिनियमाच्या आणि त्याखाली केलेल्या नियमांच्या तरतुदींच्या प्रभावीअंमलबजावणीची सुनिश्चिती करण्यासाठी उपाययोजना करणे. या जबाबदाऱ्या त्यांच्याकडे देण्यात आल्या आहेत.
आता मराठी भाषेचा वापर बंधनकारक!
: विधीमंडळाच्या दोनही सभागृहात मराठी भाषा विधेयक मंजूर
मुंबई : राज्यातील स्थानिक प्राधिकरणांच्या कार्यालयीन कामकाजात आणि जनसंवाद व जनहिताशी संबंधित बाबींमध्ये मराठी भाषेचा वापर करण्यासाठी तरतूद करणे आवश्यक आहे. त्यानुषंगाने महाराष्ट्र स्थानिक प्राधिकरणे (राजभाषा) अधिनियम, 2022 हे विधेयक मराठी भाषा मंत्री सुभाष देसाई यांनी प्रथम विधान सभेत व त्यांनतर विधान परिषदेत मांडले. दोन्ही सभागृहात हे विधेयक एकमताने मंजूर करण्यात आले.
शाळांमध्ये मराठी भाषेचा वापर होण्यासंदर्भात शालेय शिक्षण विभाग आणि मराठी भाषा विभाग यांच्या बैठका होत असून त्यांची प्रभावी अंमलबजावणी होत आहे. पूर्वी 10 पेक्षा कमी कर्मचारी असणाऱ्या आस्थापनेच्या दुकानांना मराठी पाटी लावण्याबाबत अट होती. त्यामुळे या पळवाटेचा वापर करून मराठीचा वापर होत नव्हता. आता या पळवाटेवर बंधने आले असून भविष्यात सर्व दुकानांवर मराठी पाट्या दिसतील, असे आश्वासन मराठी भाषा मंत्री सुभाष देसाई यांनी आज मराठी भाषा विधेयक मांडतांना व्यक्त केले.
मराठी व्यवहारातील काही शब्द क्लिष्ट असल्याने लवकरच मराठी भाषा सुलभ कोष तयार करण्याचे काम सुरू असल्याची माहिती, मंत्री श्री.देसाई यांनी दिली. आज 1 लाख मराठी शिकणारी मुले 33 हजारांवर आली असल्याचे सर्वांनी आत्मपरिक्षण करण्याची गरज त्यांनी व्यक्त केली. महाराष्ट्र स्थानिक प्राधिकरणे अधिनियम 2022 हे विधेयक आणायला जरी उशीर लागला असला तरी सर्व बाबी तपासून हे परिपूर्ण असे विधेयक आणल्याचे मंत्री श्री. देसाई यांनी यावेळी सांगितले.
आता स्थानिक प्राधिकरणे म्हणजे महानगरपालिका, नगरपरिषद, नगरपंचायत, औद्योगिक नगरी, जिल्हा परिषद, पंचायत समिती, ग्रामपंचायत, अन्य कोणतीही स्थानिक स्वराज्य संस्था, नियोजन प्राधिकरण, राज्य सरकारची मालकी असलेली, त्याचे नियंत्रण असलेली किंवा निधी पुरवठा केलेली वैधानिक महामंडळे, शासकीय कंपन्या किंवा कोणतेही प्राधिकरण यांच्या कार्यालयीन कामकाजात आणि जनसंवाद व जनहिताशी संबंधित बाबींमध्ये मराठी भाषेचा वापर करणे या अधिनियमान्वये बंधनकारक करण्यात येणार असल्याचेही मंत्री देसाई यांनी यावेळी सांगितले